| مداخله قدرت‌های فرامنطقه‌ای و بسیج منابع ملی در ایران؛ مقایسه تطبیقی دفاع مقدس و جنگ علیه تروریسم |
| کد مقاله : 1163-PAYDARI02 (R2) |
| نویسندگان |
|
علیرضا رحیمی * عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) |
| چکیده مقاله |
| دفاع مقدس و جنگ علیه تروریسم (داعش) دو برهه مهم و تأثیرگذار در تاریخ معاصر ایران هستند که مداخلات قدرت‌های فرامنطقه‌ای نقش قابل‌توجهی در شکل‌گیری و پویایی این دوره‌ها داشته‌اند. این پژوهش به بررسی تطبیقی تأثیر مداخله قدرت‌های فرامنطقه‌ای بر بسیج منابع ملی ایران، به‌عنوان فرآیندی جامع و هدفمند برای استفاده از ظرفیت‌های انسانی، اقتصادی، سیاسی و نظامی، در این دو مقطع تاریخی پرداخته است. روش در این پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و داده‌ها از منابع کتابخانه‌ای، اسناد رسمی و گزارش‌های تحلیلی گردآوری شده‌اند. یافته‌های پژوهش حاکی از آنست که در دوران دفاع مقدس، مداخله قدرت‌های فرامنطقه‌ای بر اساس سیاست تقابل با ایران طراحی شده بود که تأثیر عمیقی بر بسیج گسترده منابع ملی داشت. این مداخلات به تقویت عزم ملی و سازماندهی منسجم ظرفیت‌های داخلی انجامید. در جنگ علیه تروریسم، مداخله قدرت‌های فرامنطقه‌ای هرچند با شعار مقابله با داعش آغاز شد، اما در عمل به افزایش حضور نظامی این قدرت‌ها در منطقه و تلاش برای گسترش نفوذ ژئوپلیتیکی انجامید. این وضعیت، ایران را به تدوین راهبردهای نوین در بسیج منابع ملی، تقویت تعاملات منطقه‌ای و مدیریت تهدیدات خارجی هدایت کرد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مداخلات خارجی در هر دو دوره، با وجود تفاوت در اهداف و ماهیت، الگوهای متمایزی از بسیج منابع ملی در ایران ایجاد کرده‌اند و سیاست‌های امنیتی و منطقه‌ای کشور را به شکل معناداری تحت تأثیر قرار داده‌اند. |
| کلیدواژه ها |
| بسیج منابع ملی، مداخله‌گرایی، دفاع مقدس، جنگ علیه تروریسم، داعش |
| وضعیت: پذیرفته شده |
