بسیج مردمی؛ الگوی موفق ادغام اجتماعی و مشارکت همگانی در دفاع مقدس (با تأکید بر سرمایه اجتماعی)
کد مقاله : 1173-PAYDARI02
نویسندگان
مجید نجات پور *1، سیدزکریا محمودی رجا2
1دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
2استادیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده مقاله
هدف اصلی این پژوهش، بررسی نقش محوری بسیج مردمی در دوران دفاع مقدس و تأثیر عمیق آن بر تقویت سرمایه اجتماعی و مشارکت همگانی در ایران است. مسئله اساسی، کاهش محسوس سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی در جامعه ایران و ضرورت بازخوانی دقیق و بومی‌سازی الگوی موفق بسیج مردمی در دوران دفاع مقدس به‌منظور غلبه براین چالش‌ها است. پژوهش حاضر، با تکیه ‌بر اندیشه‌های بنیادین رهبران انقلاب اسلامی در خصوص اهمیت بسیج مردمی به‌ عنوان محرکی برای انسجام ملی و مشارکت داوطلبانه، به تحلیل توصیفی و تحلیلی جامعی از این الگو می‌پردازد. پرسش این است که مؤلفه‌های کلیدی و بنیادین بسیج مردمی در دوران دفاع مقدس چه بودند و چگونه به ارتقای سرمایه اجتماعی کمک کردند؟ روش تحقیق، کیفی و مبتنی بر تحلیل مضمون است. در این راستا، بیانات رهبران انقلاب اسلامی به‌ عنوان منابع اصلی گردآوری‌شده و با استفاده از تحلیل مضمون مورد ارزیابی و تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها به شناسایی مؤلفه‌های کلیدی بسیج مردمی در دوران دفاع مقدس، سازوکارهای تأثیرگذاری آن بر سرمایه اجتماعی و چالش‌ها و موانع بومی‌سازی این الگو اختصاص دارد. اینکه بسیج مردمی با ایجاد حس مسئولیت‌پذیری، وفاداری و ترویج فرهنگ همکاری و همیاری، نقش بسزایی در تقویت اعتماد عمومی، افزایش مشارکت اجتماعی و درنهایت ارتقای سرمایه اجتماعی ایفا نموده است. یافته‌ها بر لزوم بهره‌گیری از آموزه‌های ارزشمند بسیج در شرایط کنونی به‌منظور مواجهه مؤثر با چالش‌های اجتماعی و فرهنگی و ارتقای سطح همبستگی ملی تأکید دارند.
کلیدواژه ها
بسیج، ادغام اجتماعی، مشارکت همگانی، دفاع مقدس، سرمایه اجتماعی، رهبران انقلاب اسلامی
وضعیت: پذیرفته شده